Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin ortasında , Mezopotamya’nın kuzeyinde yer alan Diyarbakır ili , takriben 9000 yıllık köklü tarihiyle farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış önemli şehirlerimizdendir. Doğusunda 100km’de Batman, batısında 176km’de Şanlıurfa, 205km’de Adıyaman, 249km’de Malatya, kuzeyinde 153km’de Elazığ, 144km’de Bingöl, güneyinde ise 95km’de Mardin ili yer alır. Ankara’ya olan uzaklığı 906km olan Diyarbakır ilinin İstanbul’a uzaklığı 1359km, İzmir’e 1425km, Antalya’ya 1077km’dir. 17 adet ilçesi bulunan il, nüfus yoğunluğu bakımından Türkiye’nin en kalabalık 12. şehridir.
Karayolu ulaşımı için Diyarbakır Şehirlerarası Otobüs Terminali merkeze 4km mesafededir. Türkiye’nin her yerinden yapılan seferleriyle birçok otobüs firması Diyarbakır’a ulaşımı sağlamaktadır. Diyarbakıra sefer düzenleyen otobüs firmalarını görmek için Diyarbakır Otobüs Firmaları sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Diyarbakır Havalimanı’nın uzaklığı şehir merkezine 6km’dir. İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya, Adana illerinden karşılıklı uçak seferleri bulunmaktadır.
Demiryolu ulaşımı tercih edenler için Diyarbakır Tren Garı şehir merkezindedir. Haydarpaşa/İstanbul, Ankara, Batman ve Adana yönlerine düzenli seferler yapılmakta olup, ayrıca Adana-Elazığ arası çalışan Fırat Ekspresi’de Diyarbakır istasyonuna uğramaktadır.
Diyarbakır’da günümüze kadar olan zaman içerisinde yapılmış olan araştırmalarda Paleolitik dönemden başlayarak Neolitik döneme kadar süren izlere rastlanmıştır. Hurriler, Asurlular, Urartular, İskitler, Medler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar, Emeviler, Abbasiler, Selçuklular, Moğollar, Akkoyunlular ve Osmanlılar gibi 33 farklı medeniyete ev sahipliği yapmış olan bu topraklar, Cumhuriyetin ilanının ardından vilayet statüsüne kavuşmuş ve 1993 yılında da büyükşehir ünvanını almıştır.
Bu tarihi yapı Sur ilçesinde yer alır. 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesinde tescillenmiştir. Dicle vadisinden itibaren yaklaşık olarak 100m yükseklikte geniş bir düzlükte inşa edilmiş olan kalenin 82adet burcu vardır. Kale iç kale ve dış kale olmak üzere iki bölümden meydana gelmektedir. İç kale bölümü MÖ3500 yılına ait izler taşımaktadır. Zaman içinde birçok uygarlık tarafından kullanılmış ve restorasyonlara uğramıştır. Aslanlı çeşme, Saint George Kilisesi, Eski Cezaevi ve Cephanelik binası iç kale kapsamında yer alan yapılardır. Dış kale surlar ve burçlardan oluşmaktadır. Çin Seddinden sonra dünyanın en uzun ve büyük savunma duvarı olma özelliğindedir.
Anadolu topraklarındaki en eski ibadethanelerdendir. Pagan döneminden beri tapınak olarak kullanılan bölgede bulunan Mar-Toma Kilisesi MS639’da Diyarbakır’ın Müslümanların hakimiyetine geçmesiyle camiye dönüştürülmüş ve Ulu Cami adını almıştır. Hanefiler ve Şafiler bölümü diye ayrılmış iki cami, iki medrese, külliye ve avludan oluşan Ulu Cami’nin Şafiler bölümünün Mesudiye medresesi kapısında 800 yıllık bir güneş saati göze çarpmaktadır. Tamamı kara taştan inşa edilmiş yapının duvarlarında farklı uygarlıklardan kalma kitabelere ve kabartmalara rastlanmaktadır.
MS 3. Yüzyıla ait olan Meryem Ana Kilisesi Sur ilçesindedir. Geç Roma döneminin mimari özelliklerini yansıtan yapı halen Ortodoks Süryanilerinin ibadethanesi görevini üstlenmektedir. Yapının kiliseye dönüştürülmeden önce Şemsilere ait bir güneş tapınağı olduğu bilinmektedir. İç tasarımı, süslemeleri, ahşap işçiliği, azizlere ait tabloları, ceviz ağacından kapıları, el işi gümüş kandilleri, sütunları ve ikonları ile karakteristik ve kendine has görselliğiyle ünlü tarihi bir eser niteliğindedir. Çeşitli zamanlarda kilisede görev yapmış rahiplerle patriklerin mezarları kilise içerisindeki bölümde koruma altındadır.
Silvan ilçe sınırlarında bulunan tarihi köprü, dünyanın en geniş kemerli taş köprüsüdür. Artuklu Beyliği zamanında 1147’de inşa edilmiştir. Köprünün her iki tarafında geçen kervanlar ve yolcuların konaklaması için odalar bulunmaktadır. Yapımında renkli taşlar kullanılmış olan köprünün üzerindeki nişlerde insan, aslan ve güneş motifleri göze çarpar. Selçuklu Dönem mimarisinin en önemli ve ünlü eserlerindendir.
1985 yılından bu yana şehir merkezinde faaliyet gösteren müzede, Neolitik Çağ’dan itibaren Eski Tunç, Asur, Urartu, Helenistik, Roma, Bizans, Artuklu, Selçuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı eserleri görülebilmektedir. Müze içerisinde ayrıca fotoğraf atölyesi ve konferans salonu bulunmaktadır.
Şehir merkezinde bulunan müzenin ev sahipliğini yapan bina Cahit Sıtkı Tarancı’nın doğduğu evdir. Kültür Bakanlığınca satın alınan çok pencereli, süs havuzu bulunan avlusuyla tipik bir yöre evi olan yapı 1973’de müze haline getirilmiştir. Ünlü edebiyatçının şahsi eşyaları, kitapları, mektupları ve şiirleri sergilenmektedir.
Diyarbakır doğumlu ünlü yazarın doğup büyüdüğü ev 1956 yılında müze haline dönüştürülmüştür. Yazarın özel eşyaları, kitapları, fotoğrafları ayrıca yöreye ait etnografik eserler sergilenmektedir. Ziya Gökalp Müzesi şehir merkezindedir.
1527 ‘de zamanın valisi Hüsrev Paşa tarafından yaptırılmıştır. O zamanlarda Hicaz’a gidecek hacı adaylarının rehberlerinin kaldıkları yer olan han binası günümüzde restore edilerek otel ve restoran haline dönüştürülmüştür.
Sokullu Mehmet Paşa’nın oğlu, Osmanlı dönemi valilerinden Vezirzade Hasan Paşa tarafından 1572-73 yılında yaptırılmıştır. Diyarbakır’ın ikinci büyük hanı olan yapı günümüzde kafe ,restoran, antikacı ve kitapçılara ev sahipliği yapmaktadır.
Hanilioğlu Mahmut Çelebi ve kız kardeşi Atike Hatun tarafından yaptırılmış olan yapı adını, zamanında hekimlerin içinde bulunan kuyudan çıkardıkları sülüklerden almıştır. Siyah renkte bazalt taşından inşa edilmiş han binasının kapısında tarihi bir kitabe göze çarpmakta olup, kitabe Süryanice, Ermenice, Zazaca, Kırmençe ve Türkçe olmak üzere 5 farklı dilde yazılmıştır. Kurtuluş Savaşı zamanında süvari birliklerinin karargahı görevini üstlenmiş olan han, günümüzde turistik özelliği olan, kahvaltısı, sütlü melengiç kahvesi ve şarapları ile ünlü bir mekan özelliğindedir.
Diyarbakır yöresi mutfağı et açısından zengin mönüsüyle karşımıza çıkmaktadır. Kaburga dolması, saç tava, ciğer kebabı özellikle başı çeken lezzetlerden sayılmaktadır. Ayrıca meftune, mumbar, belluh, hıllorik, lebeni, zingil, halbur hurma gibi Diyarbakır’a has yemekleri şehir lokantalarında rahatlıkla deneyimleyebilirsiniz. Tatlı içinse yöreye özel pişirilen künefenin mümkünse tadına bakmadan dönmeyin.
Diyarbakır'a yapacağınız seyahatler için en ucuz Diyarbakır otobüs biletini Diyarbakır Otobüs Firmaları Can Diyarbakır , Diyarbakır Barış Turizm, Has Diyarbakır, Öz Diyarbakır Seyahat, Özlem Diyarbakır, Star Diyarbakır, Yeni Diyarbakır Seyahat sayfalarımız aracılığıyla online satın alabilirsiniz.