Şanlıurfa Gezi Rehberi

Şanlıurfa Konum ve Ulaşım

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan Şanlıurfa ili, Orta Fırat denilen bölümde konumlanmıştır. Bilinen en eski yerleşim yerlerinden olan Göbeklitepe’ye ev sahipliği yapan şehir, aynı zamanda efsaneleriyle de ün yapmıştır. Peygamberler diyarı olarak anılan ilde tarih boyunca Hz.İbrahim, Hz.Lut, Hz.İshak, Hz.Yakup, Hz.Eyüp, Hz.Yusuf, Hz.Şuayip ve Hz. Musa’nın yaşadığı ve Hz.İsa’nın da şehri kutsadığı söylenmektedir. Bu nedenle her yıl çok sayıda ziyaretçiyi ağırladığı için ülkemiz turizmi açısından da önemlidir.

Şanlıurfa sınırları içerisinde yer alan Harran Ovası, bölgenin en verimli tarım alanlarına sahiptir ve tarihte ilk buğdayın burada yetiştirildiği tespit edilmiştir. Şehrin kuzeyinde Fırat Nehri üzerinde kurulmuş olan Atatürk Barajı, sulama kapasitesi açısından Avrupa’nın en büyüğüdür. Kuzeyinde 110km’de Adıyaman, kuzeydoğusunda 176km’de Diyarbakır, doğusunda 188km’de Mardin, batısında 137km’de Gaziantep illeri ile komşudur. Şanlıurfa’nın Ankara’ya uzaklığı 804km, İstanbul’a 1257km, İzmir’e 1249km ve Antalya’ya uzaklığı da 901km’dir. Şehrin güneyinden Suriye sınır hattı geçmektedir. İki ülke arasında bulunan 4 sınır kapısından Akçakale Sınır Kapısı Şanlıurfa’dadır. İlin toplam 13 tane ilçesi vardır.

Şanlıurfa’ya karayolu ile ulaşım oldukça rahat yapılabilmektedir. Şehre otoyolları kullanarak yolculuk yapabilirsiniz. Otobüsle seyahat edecekler için Türkiye’nin birçok şehrinden Şanlıurfa’ya otobüs firmalarının seferleri bulunmaktadır. Şehirlerarası otobüs terminali Şanlıurfa şehir merkezinde hizmet vermektedir. Şanlıurfa'ya sefer düzenleyen otobüs firmalarını görmek için Şanlıurfa Otobüs Firmaları sayfamızı inceleyebilirsiniz.

Şanlıurfa Gap Havalimanı merkeze 35km uzaklıkta, yurtiçi uçak seferleri ile Ankara ve İstanbul yönünde karşılıklı olarak yolcu taşımaktadır. Havalimanından şehir içine Havaş, taksi, ve araç kiralama seçenekleri ile ulaşım mümkün olmaktadır.

Urfa Ceylanpınar Tren İstasyonu şehre demiryolu ulaşımını mümkün kılmaktadır. İstanbul - Şanlıurfa Hızlı Treni Proje kapsamındadır.

Şanlıurfa'un Tarihi

Urfa ve çevresinde yapılan arkeolojik araştırmaların sonuçlarına göre kentte en eski yerleşimin Paleolitik dönemlere rastladığı belirlenmiştir. Halil Ür-Rahman Gölü’nün kuzeyinde gerçekleştirilen kazı çalışmalarında dünyanın en eski heykeli olduğu saptanan Balıklıgöl Heykeli gün yüzüne çıkarılmıştır. Eserin MÖ.10000 yılına kadar uzanan geçmişine istinaden tarihçiler, Şanlıurfa’nın bölgenin en eski medeniyetlerine ev sahipliği yaptığını ve zengin bir kültüre sahip olduğunu belirlemişlerdir. Ayrıca şehir merkezine 18km mesafedeki Göbeklitepe’nin Neolitik Çağa ait bir inanç merkezi olduğu dünyanın en eski tapınağının da burada inşa edildiği yapılan kazılarda gün ışığına çıkarılmıştır. Yazılı tarihe bakınca Şanlıurfa ve çevresinde Ebla Kavmi, Akadlar, Sümerler, Babiller, Hititler, Hurriler, Mitanniler, Aramiler, Asurlar, Persler, Makedonyalılar, Romalılar ve Bizanslılar Türk-İslam Devletlerinden önce bölgede hakimiyet kurmuş uygarlıklardır. 7.yy’ın ortalarında İslam Devletlerinin egemenlik kurmasının ardından çeşitli aşiret ve beylikler zaman içerisinde burada yerleşmişlerdir. 1516 yılında Osmanlıların hakimiyetine giren Urfa, Birinci Dünya Savaşında İngilizlerin ve Fransızların işgaline uğramıştır.1920’de Milli Mücadele Orduları tarafından işgalden kurtarılarak, Cumhuriyetin ilanından sonra 1924’te il statüsüne kavuşmuş, 1984 yılında da “Şanlı” ünvanını almıştır.

Şanlıurfa Turistik Yerler

Göbeklitepe

Şanlıurfa kent merkezine 18km mesafedeki Göbeklitepe, günümüzden yaklaşık 12.000 yıl öncesinde kurulmuştur. Antik kentte yapılan arkeolojik araştırmalar ışığında elde edilen bilgilerde, bölgenin Paleolitik Çağ’a kadar uzanan geçmişinin olduğu sonucuna varılmıştır. Arkeologlara göre Göbeklitepe, antik tarihin en önemli yerleşim merkezlerinden birisidir. Dünyada kurulmuş en eski tapınaklar bu bölgede inşa edilmiştir. Bölgede 20 tapınağın varlığı saptanmış olup, henüz bu güne kadar 6 tanesi gün yüzüne çıkarılabilmiştir. Antik kent, kült merkez olarak nitelendirilmektedir. Bulunan kalıntılara bakılınca sütunların üzerinde kabartma hayvan tasvirleri çizildiği ve bu eserleri bir Şaman kavim liderinin önderliğinde avcı toplayıcı toplulukların oluşturduğu sonucuna varılmıştır. Bu da, o tarihlerde hiyerarşik bir düzeni barındıran organize toplulukların var olduğu kanısını oluşturmuştur. Göbeklitepe, 2011 yılında UNESCO Dünya Mirasları Listesine alınmıştır.

Harran

Şanlıurfa il merkezine 43km uzaklıktaki Harran ilçesi, karakteristik yapısı ve farklı mimarisi ile oldukça ilgi çekicidir. Her yıl çok sayıda turistin ziyaret ettiği Harran, Asurlular zamanında kurulan bir ticaret merkeziydi. Akatça’da “seyahat ve kervan” anlamına gelen “Harranu” kelimesinden adını alan bölge, tarih boyunca birçok uygarlığın yaşadığı ve izlerini bıraktığı yerleşimlerdendir. Harran Höyüğü’nde yapılan çalışmalarda çıkarılan eserler, Şanlıurfa Müzesi’nde sergilenmektedir. Söz konusu eserler Tunç Çağı’ndan başlayarak Selçuklu Devleti’ne kadar olan süredeki tüm medeniyetlerin kalıntılarını kapsamaktadır. Harran’da çok önemli olan bir diğer yapı da günümüzden binlerce yıl önce, Abbasiler zamanında kurulmuş olan Tarihi Harran Üniversitesidir. Dünyanın ilk üniversitesi olan ilim merkezinde, tıp, matematik, fizik ve astroloji bilim adamları görev yapmış , cebir ve atomun keşfi ders olarak okutulmuş ve çok sayıda bilgin yetiştirilmiştir. Şu zamanda, batıdaki üniversitelerde bu bilginlerin kürsüleri bulunmakta, yazdıkları kitaplar ders kitabı olarak okutulmaktadır. Harran’a özgü ve mutlaka görülmesi gereken başka bir mekanda Harran’ın Kümbet Evleridir. Dünyanın hiçbir yerinde benzeri bulunmayan bu kerpiç evler, 1979 senesinden bu yana Sit Alanı ilan edilmiş ve koruma altına alınmıştır. Evlerin inşasında özel toprak ve gül yağı karıştırılarak bir harç elde edilmiş ve öyle sıvanmıştır. Böylece doğal izolasyonlu olan bu evlerin iç kısımları yazın serin kışın ise sıcaktır. Kümbet evlerden biri kültür evi olarak ziyarete açıktır.

Halfeti

Şanlıurfa il merkezine 112km uzaklıkta bulunan Halfeti, “saklı cennet” ve “kayıp kent” olarak anılmakta olan bir ilçedir. Birecik Barajı suları altında kalan Eski Halfeti’nin bir bölümü ile birlikte, baraj gölünde yok olan kale, kilise ve cami gibi tarihi eserlerin geçmişi MÖ.9.yy’a kadar uzanmaktadır. Asurlular döneminde kurulmuş olan şehir, yıllar boyu bir çok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Baraj Gölün’de tekne turları düzenlenmekte, bölge hakkında bilgiler verilmektedir. Halfeti’de ünlü Kız Mağarası’nı, Asurlular zamanında dik yamaçlara kurulmuş Rum Kale’yi, taş evlerinin yarısı sular altında kalan Savaşan Köyü’nü, 1800’lü yılların başında Ermeni taş ustalarınca inşa edilen fakat sadece minare kısmı su üstünde kalmış olan Halfeti Ulu Camii’ni, Aziz Nerses Kilisesini, Kantama Mezrası Hanını, Norhut Kilisesini ve Barşavma Manastırını görebilirsiniz.

Selahattin Eyyübi Camii

Kent merkezinde bulunan cami, MS.457 senesinde yaptırılan Aziz Yuhannes Katedrali üzerinde yeniden inşa edilmiştir. Kesme taştan bazilika planlı olarak tasarlanmış olan yapının, ibadet yeri geniş pencerelerle aydınlatılmıştır. Pencere kenarlarında katedral halinden kalma, üzeri birbirine dolanmış çift ejder kabarmaları olan yarım sütunlar bulunmaktadır. 1800’lü yılların ortalarında cami olarak yeniden inşa edilmiş olan eser Şanlıurfa’nın en görkemli tarihi mirasları arasında yer almaktadır.

Şanlıurfa Ulu Camii

Kent merkezinde bulunan yapı, “Kızıl Kilise” denilen eski bir ibadethaneden dönüştürülmüştür. Yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Eski kiliseye ait olan çan kulesi ve avlusu halen görülebilmektedir. Cumhuriyetin ilanından sonra, çan kulesi, üzerine saat eklenmesi ile saat kulesine dönüştürülmüştür. Farklı mimarisi ile yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeken cami, günümüzde halen ibadete açıktır.

Fırfırlı Cami

Kent merkezindeki konumunda 1956 yılından bu yana cami olarak ibadete açık olan tarihi yapı, daha önce On iki Havari Kilisesiydi. Hıristiyan alemi için önemli objelerden biri olan, “Varak Haçı” Van’daki Varak Manastırından Urfa’ya getirilip bu kiliseye konulmuştur. Aziz Havariyun Manastırı olarak da anılan kilise, 1956’da camiye dönüştürülmüştür. Rüzgar gülüne benzeyen taş süslemelerinden dolayı Fırfırlı Cami adını almıştır. Kesme taştan ve üç nefli bazilika planda inşa edilen yapının, kubbe ve tonozlarında bazalt taşı kullanılmıştır.

Balıklı Göl

Şanlıurfa Kent merkezinde bulunan Aynzeliha ve Halil-Ür Rahman Gölleri, şehir turizmi açısından son derece önemli bir potansiyele sahiptir. Dini bir efsane sonucunda oluştuğu düşünülen Balıklı Göl, Şanlıurfa’da yaşamış olan Hz. İbrahim’in putperestliğe karşı mücadelesi sonucunda zalim kral Nemrut tarafından Urfa Kalesi’nden ateşe atılmasının ardından ateş göle, içindeki odunların da balıklara dönüştüğü rivayet edilmektedir. Bu nedenle halk için kutsal olan gölün balıkları asla tutulamaz ve yenilmez. Buraya gelmişken, Balıklı Göl’ün yanında bulunan Halil-Ür Rahman Camii, Hz. İbrahim Mağarası, Gölbaşı Parkı ve Rizvaniye Camii’ni de gezebilirsiniz.

Haleplibahçe Müze Kompleksi

Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde kurulmuş olan Haleplibahçe Müze Kompleksi, Arkeopark, Edessa Mozaik Müzesi ve Arkeoloji Müzesi olarak 3 müze, toplam 34.000 metrekarelik alanda hizmet vermektedir. Başta Göbeklitepe olmak üzere Şanlıurfa sınırları dahilindeki ören yerleri ve höyüklerden çıkarılan tarihi eserlerin sergilendiği mekanlarda toplam 75.000 adet eser sergilenmektedir. Bu kapasiteyle dünyanın en büyük müze kompleksi ünvanına sahiptir. Çağdaş müzecilik anlayışı ile tasarlanmış müze kompleksi 24 Mayıs 2015 tarihinde ziyarete açılmıştır. Kompleks içinde ayrıca, kütüphane, çocuk oyun parkı, restoran, toplantı salonu ve fuaye alanı bulunmaktadır. Arkeoloji Müzesindeki en ünlü eser MÖ9500’lerde dünyanın ilk gerçek boyutlu insan heykeli olan “Urfa Adamı” heykelidir. Edessa Mozaik Müzesi’nde ise, Edessa Krallığına ait olan Orpheus Mozaiği başta olmak üzere Roma Dönemine ait olan Amazon kadınlarını tasvirleyen mozaik eserleri oldukça ilgi çekicidir.

Şanlıurfa'da Yeme İçme

Şanlıurfa şehri, yöresel mutfak kültürü açısından da çok çeşitli bir ilimizdir. Bu nedenle tüm tarihi ve doğal güzelliklerini bırakın, sadece yemeklerinden tatmaya gelen misafirler için gurme turları düzenlenmektedir. Burada kurulan sofralara Halil İbrahim Sofrası Bereketi denilir. Sofraya oturan her kişinin bereketi de arttıracağı düşünüldüğünden, halkın konukseverlikleri de bir o kadar güçlüdür. Yöresel mutfağın en belirgin özelliği baharatı, salçası ve acısı bol etli yemeklerden oluşmasıdır. Çiğ Köfte, Urfa Kebabı, Patlıcan Kebabı, Ciğer Kebabı, Domatesli Kebap, Lahmacun, Söğürme, Bostana, Ayran Çorbası, Soğan Tavası, Erik Tavası, İsot Çömleği, Yumurtalı Köfte, Şıllık Tatlısı, Kadayıf ve Katmer gibi birçok yemeğin yapıldığı Şanlıurfa mutfağında, sofralar adeta bir lezzet şölenine dönüşmektedir.

Şanlıurfa Otobüs Bileti

Şanlıurfa'ya yapacağınız seyahatler için en ucuz Şanlıurfa otobüs biletini Şanlıurfa Otobüs Firmaları Astor Turizm, Urfa Cesur Turizm, Urfa Ceylan Turizm, Urfa Hassoy Turizm sayfalarımız aracılığıyla online satın alabilirsiniz.